Beskid Niski dla prawdziwego turysty

Praca zbiorowa pod red. Pawła Lubońskiego

ISBN 978-83-8122-068-2

Wydanie VIII aktualizowane. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2022. 432 strony formatu B6, 32 strony ze zdjęciami barwnymi, 123 ilustracje, 62 mapki i plany miejscowości, 10 panoramek. Oprawa miękka ze skrzydełkami.

...I był Beskid i były słowa
zanurzone po pępki w cerkwi baniach
rozłożyście złotych
smagających się wiatrem do krwi...

Przewodnik ten to obszerne i szczegółowe kompendium wiedzy o Beskidzie Niskim podane w przystępnej i przejrzystej formie. Rozdział Beskid Niski z lotu ptaka to wstępna charakterystyka tej grupy górskiej; pomaga zorientować się czego można spodziewać się po pobycie tutaj, a czego raczej tu nie znajdziemy. Głębszą wiedzę o regionie zawiera rozdział Beskidzkie tematy, gdzie w krótkich artykułach omówione są najciekawsze zagadnienia z historii, geografii, przyrody i etnografii Beskidu Niskiego jak np. historię zasiedlenia Beskidu Niskiego, dzieje Konfederacji Barskiej, operację gorlicką w 1915 r. i budowę cmentarzy wojennych, bitwę o przeł. Dukielską w 1944 r., zagładę Łemkowszczyzny, problematykę wyznaniową, nazewnictwo, rezerwaty przyrody. Część szczegółowa przewodnika opisuje poszczególne pasma górskie. Są nimi: Pasmo Bukowicy i Kamienia, pasmo graniczne na wschód od Czeremchy, Okolice Iwonicza i Rymanowa Zdroju, Beskid Dukielski, otoczenie górnej Wisłoki, Pasmo Magurskie, okolice Lackowej, okolice Gorlic i Grybowa. Najobszerniejszą część przewodnika stanowi słownik miejscowości zawierający szczegółowe informacje krajoznawcze i wszystkich miejscowościach na omawianym terenie, w tym także nieistniejących. Ostatnie 10 stron przewodnika to informacje praktyczne tzn. jak dojechać w Beskid Niski, gdzie przenocować, gdzie zjeść, gdzie się leczyć, gdzie szukać pomocy w różnych przypadkach.

SPIS TREŚCI

O TYM PRZEWODNIKU

Jak korzystać z przewodnika

Mapy

Uwagi do słownika miejscowości

Uwagi do opisów szlaków

Beskid Niski w Internecie

BESKID NISKI Z LOTU PTAKA

Najniższy z Beskidów. Środowisko geograficzne

Położenie i ogólna charakterystyka

Budowa geologiczna i morfologia

Jaskinie

Hydrografia

Surowce mineralne

Klimat

Roślinność

Fauna

Ochrona przyrody

W cieniu przełęczy. Krótka historia Beskidu Niskiego

Dzieje najdawniejsze

Wiek za wiekiem

Pod cesarską władzą

Łemkowszczyzny wiek XX

Czego szukać w Beskidzie. Przegląd walorów turystycznych

BESKIDZKIE TEMATY

Na surowym korzeniu. Historia zasiedlenia Beskidu Niskiego

Pierwsze polskie powstanie. Działania Konfederacji Barskiej w Beskidzie Niskim

Wielka Wojna w Beskidzie Niskim. Operacja gorlicka 1915 i cmentarze wojenne

Na pomoc Słowakom. Bitwa o Przełęcz Dukielską

Zagłada Łemkowszczyzny. Od września do wysiedleń

Dawny i nowy świat Łemków. Czym była i czym jest Łemkowszczyzna

W cieniu cerkiewnych wież. Problematyka wyznaniowa Łemkowszczyzny

Krzyże w kępie drzew. O łemkowskich cerkwiach

Między Kijowem a Szwecja˛. Nazewnictwo terenowe Beskidu Niskiego

Od Kornutów do Baraniego. Magurski Park Narodowy

Buki, cisy i modrzewie... Rezerwaty przyrody Beskidu Niskiego

Trochę ekohistorii. Z dziejów beskidzkiej przyrody

A. PASMO BUKOWICY I KAMIENIA

A1. Głównym grzbietem Bukowicy i Kamienia. Puławy – Skibce – Tokarnia – Kamień – Komańcza

A2. Przez knieje Bukowicy i nieistniejące wsie. Puławy Górne – Bukowica – Darów – Moszczaniec

A3. Tajemnice wzgórza 727. Wisłok Wielki – Tokarnia

A4. Prawie połoniny. Rzepedź – Rzepedka – Przybyszów – Komańcza

A5. Przy szumie Wisłoka. Puławy – Surowica

A6. Z uzdrowiska w głąb gór. Rymanów Zdrój – Wołtuszowa – Jawornik – Polany Surowiczne – Jaśliska

B. PASMO GRANICZNE NA WSCHÓD OD CZEREMCHY

Błądzenie po Kamieniu

B1. Przez ostępy pasma granicznego. Czeremcha – Kamień – Jasiel – Kanasiówka – Nowy Łupków

B2. Do źródeł Wisłoka. Moszczaniec – Kanasiówka – Komańcza

C. OKOLICE IWONICZA I RYMANOWA ZDROJU

C1. Przez Beskidzkie zdroje. Lubatowa – Iwonicz Zdrój – Rymanów Zdrój – Puławy

C2. Czy zobaczymy Tatry? Iwonicz Zdrój – Przymiarki – Kopa – Rymanów Zdrój

C3. W Jarze Wisłoka. Besko – Mymoń – Pastwiska – Puławy

Spacery z Rymanowa Zdroju

C4a. W poszukiwaniu średniowiecznego grodziska

C4b. Kalwaryjską ścieżką

C4c. Pielgrzymka do cudownej wody

C4d. Rymanowskie kapliczki

D. BESKID DUKIELSKI

Pustelnia na Puszczy

Cergowa pełna tajemnic

Jaskinie na Kilanowskiej

Na kamienistym Piotrusiu

D1. Siedem godzin lasu i gór. Grab – Baranie – Barwinek.

D1a. Baranie – Olchowiec – Smereczne – Tylawa

D2. Zyndranowski łącznik. Barwinek – Zyndranowa – Czeremcha

D3. Skrajnym pasmem Beskidu. Nowy Żmigród – Łysa Góra – Chyrowa – Nowa Wieś

D3a. Na Grzywacką przez Stary Żmigród i grodzisko

D3b. Z Polan na Polanę

D4. Głównym Beskidzkim przez Cergową. Nowa Wieś – Cergowa – Lubatowa

D5. Śladami św. Jana z Dukli. Dukla – Cergowa – Zawadka Rymanowska – Piotruś – Stasianie

D6. Dukla „z lotu ptaka”. Dukla – Pustelnia św. Jana – Kramionki – Tylawa

Po drugiej stronie przełęczy. Wycieczka do Świdnika

E. NAD GÓRNĄWISŁOKĄ

E1. Beskid Płaski. Grab – Radocyna – Konieczna

E1a. Z Radocyny do Koniecznej szlakiem żółtym

E2. Uroki przemoczonych butów. Dolina˛Wisłoki z Wołowca do Radocyny

E3. Z widokiem na Żydowską Górę. Grab – Krempna

E4. Pejzaż popegeerowski. Krzywa – Jasionka – Czarne – Wyszowadka

F. PASMO MAGURSKIE

Tajemnice Magurycza i Dziamery

F1. Lesistym grzbietem. Kąty – Kamień – Kolanin – Świerzowa – Bartne

F1a. Bez Kamienia i Kolanina, za to z Walikiem

F2. Buczyny i piaskowce. Bartne – Kornuty – Ferdel – Wapienne – Gorlice

F3. Kotań i wspomnienie po Świerzowej. Krempna – Kotań – Świerzowa Ruska – Bartne

F4. Północną rubieżą Beskidu. Nowy Żmigród – Bucznik – Mrukowa – Folusz

G. W KRĘGU LACKOWEJ

Kaplica pod Jaworem i szaniec konfederatów

Zbójecka Piwnica

Stara Huta

G1. Na Chorągiewkę Pułaskiego. Krynica – Tylicz – Lackowa – Wysowa

G2. Zwyczajny Beskid. Krynica – Mochnaczka – Banica – Ropki – Hańczowa

G2a. Zaciszna dolinka Czertyżnego

G3. Panorama zasłonięta przez świerki. Konieczna – Jaworzyna – Blechnarka – Wysowa

G4. Pamiątka Wielkiej Wojny. Zdynia – Rotunda – Regetów – Kozie Żebro – Hańczowa

G4a. Przez Regetów Wyżny

G5. Równolegle do Ropy. Wysowa – Ropki – Bordiów Wierch – Uście Gorlickie

G7. Dach Beskidu Niskiego. Wysowa – Cigelka – Busov – Gaboltov

Wypad do Bardiowa

H. OKOLICE GORLIC I GRYBOWA

Jezioro Klimkówka

Cmentarze wojenne doliny Sękówki

Magura Małastowska

H1. Z widokiem na Biecz. Gorlice – Siary – Obocz – Magura Małastowska

Inne dojścia na Magurę Małastowską

H2a. Z Szymbarku szlakiem zielonym

H2b. Z Uścia Gorlickiego

H3. Pomiędzy Ropą a Białą. Grybów – Chełm – Sucha Homola – Uście Gorlickie

H4. W poszukiwaniu Morskiego Oka. Stróże – Maślana Góra – Morskie Oko – Szymbark

H4a. Wariant z Szalowej

H5. Wzgórza nad Ropą. Gorlice – Bartnia Góra – Miejska Góra – Ropa

SŁOWNIK MIEJSCOWOŚCI

INFORMACJE PRAKTYCZNE

Dojazd w Beskid Niski

Pociągiem

Autobusem

Noclegi

Bezpieczeństwo w górach

Magurski Park Narodowy

SKOROWIDZ